Beste campers,

tijdens de sessie van vanochtend Bedolven onder bronnen kwam een aantal  expliciete en impliciete wensen  naar voren voor verbetering van de KB-kranten interfaces voor onderzoekers, zowel wat betreft de voorkant (kranten.delpher.nl) als de API.

Zo is het bv. op dit niet aangegeven/gevisualiseerd welk percentage van elke krantentitel gedigitaliseerd is,  is de selectie van relevante subsets in de API omslachtig en is integratie van KB kranten ngram-viewer in Delpher een wens. Verbetering van de OCR, het wegnemen van auteursrechten- en privacybelemmeringen en een export naar Evernote kwamen ook langs…

De KB wil graag zoveel mogelijk van dit soort verbeterpunten/tekortkomingen voor onderzoekers verzamelen t.b.v. de doorontwikkeling van Delpher. Bij deze dus een (permamente) oproep aan jullie om dit soort wensen met ons te delen.

We zoeken dus jullie input o.a. op het niveau van

• Webinterface (bv. ontbrekende of haperende functionaliteiten in kranten.delpher.nl, visualisatie krantencorpus)
• API (bv. welke APIs zijn er gewenst naast onze SRU en OAI-PMH interfaces, welke voorgedefinieerde krantensubsets zijn gewenst)
• Data (bv. kwaliteit OCR en metadata, onvolledigheid krantencorpus)
• Juridisch (bv . wegnemen auteursrechten- en privacy drempels)

Zet ze in de comments van deze post, of stuur ze naar dataservices@kb.nl

We gaan ze dan matchen en prioriteren tegen de reeds opgetekende wensen voor doorontwikkeling van Delpher Kranten  (zoals deze) en bekijken of we ze in een van de volgende release(s) kunnen gaan opnemen.

Alvast veel dank,

met vriendelijke groeten,

Olaf Janssen, Koninklijke Bibliotheek

Naast het gebruik van tekstuele bronnen, zijn in de afgelopen eeuw de multimodale bronnen toegenomen. Volgens IBM zijn audiovisuele collecties de volgende golf van big data, waarbij televisie-archieven en interviewcollecties van oral history projecten interessante bronnen voor onderzoek kunnen vormen.

Echter, door de andere structuur ten opzichte van tekstuele bronnen, is het doorzoeken en analyseren van multimodale collecties niet triviaal. Hoe deze nieuwe bronnen te metadateren, of met technische toepassingen doorzoekbaar en analyseerbaar te maken is onderwerp van discussie in deze sessie.

Sessie door Max Kemman en Arjan van Hessen.

Nu Digital Humanities, of eHumanities, of Humanities and Computing, een plaats hebben gekregen op de onderzoeksagenda, is er ook meer aandacht voor de integratie van digitaal onderzoek in het onderwijs. Hoe dat precies moet worden vormgegeven roept echter de nodige discussie op. Wat is nu een wenselijke manier om Humanities and Technology in het academisch onderwijs op te nemen? Wij stellen een sessie voor waarin de discussie wordt geopend over eHumanities onderwijs, waarin geïnventariseerd wordt bij welke onderwijsactiviteiten de deelnemers betrokken zijn, en waarin een aantal discussiepunten aan bod komen:

1) Wat moet iedere student leren over eHumanities?
2) Welke leerdoelen kunnen worden geformuleerd voor een specialisatie eHumanities en welke toetsvormen passen daarbij?
3) Moet eHumanities een volledig geïntegreerd component zijn van het onderwijs, of moeten er aparte cursussen voor zijn? Of is het eerste het ideaalbeeld van de toekomst en het tweede een noodzakelijke tussenstap naar een volledige integratie?
4) In welke mate moet de wetenschappelijke staf zelf worden geschoold in het ontwikkelen en toepassen van nieuwe tools? Beschikken de humanities docenten van nu over voldoende expertise om eHumanities studenten te begeleiden en te beoordelen?
5) Hoe kan samenwerking met andere disciplines als Computer Science en Computationele linguïstiek het beste vormgegeven worden?

Op 17 december 2013 verscheen het themanummer Digital History van BMGN-Low Countries Historical Review online in Open Access (hier te lezen). Tijdens het THATCamp ontvangen alle deelnemers de gedrukte uitgave. De auteurs zijn er allen van overtuigd dat digitale ontwikkelingen ons vak sterk beïnvloeden maar zijn het onderling niet eens over de vraag of er sprake is van een verrijking of van een transformatie van het historisch onderzoek. Hun bijdragen vormen samen een actuele en afgewogen discussie over de beloftes en valkuilen van digitale geschiedenis. Een aantal van hen is aanwezig op het THATCamp. De redactie wil hen graag uitnodigen om met elkaar en met de deelnemers van het THATCamp in debat te gaan.

Leonie de Goei (managing editor) en Minte Kamphuis (redacteur)

Elise van Alphen (Universiteit voor Humanistiek)
Joost Vijselaar (Universiteit Utrecht)

De laatste jaren is in de sociale wetenschappen het gebruik van kwalitatieve data-analyse (QDA) programma’s als Atlas-ti en Nvivo ingeburgerd geraakt. Deze programma’s zijn ontwikkeld voor inhoudelijke analyse van bijvoorbeeld interviews en enquêtes met open vragen. De functies van de software zijn veelal gebaseerd op inductieve methodes van onder meer de ‘grounded theory approach’. Bij kwalitatieve benaderingen gaat het om nauwgezette tekstanalyse. De klassieke aanpak van het historische onderzoek sluit hier goed bij aan.
Softwarepakketten als ATLAS.ti en NVivo hebben – voor zover wij kunnen nagaan – desondanks nog maar weinig ingang gevonden onder historici. Toch lijken deze programma´s bij uitstek geschikt voor de analyse van bepaalde bronnen. Zo komen ze in aanmerking voor onderzoek in meer of minder grote verzamelingen van bronnen van uniforme aard, zoals brieven, patientendossiers, krantenartikelen et cetera.
In deze sessie willen wij graag de programma’s demonstreren, ervaring delen, varianten en mogelijkheden inventariseren en de specifieke historische toepassingen onderzoeken, evenals de mogelijk begrenzingen. Een belangrijke kwestie is bijvoorbeeld de vraag hoe in deze programma’s om te gaan met chronologie, waarvoor ze niet in eerste instantie zijn ontwikkeld. Mogelijk zou de sessie een startpunt kunnen vormen voor verdere samenwerking en uitwisseling rond het gebruik van kwalitatieve data-analyse software in de geschiedschrijving.

Hay Kranen (Nijmegen, 1983) is sinds 7 oktober 2013 in dienst bij de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief in Den Haag als de eerste Nederlandse Wikipedian-in-Residence. Vanuit die functie verbindt hij de gemeenschap van Wikipedia met de medewerkers van de KB en het NA via allerhande activiteiten en projecten: introductieworkshops, beelddonaties en concrete vragen vanuit de gemeenschap.

In deze sessie zal Hay toelichten wat het betekent voor een erfgoedinstelling om een Wikipediaan in huis te halen, welke concrete resultaten er al gehaald zijn, en wat er de komende zes maanden op stapel staat. Ook zal hij ingaan op de vraag hoe de benadering van een Wikipediaan verschilt van die van de traditionele archief of bibliotheekmedewerker.

In de tweede helft van de sessie zal ook het publiek een actieve rol kunnen spelen door mee te discussiëren over de stelling: is een Wikipedian in Residence dé manier om erfgoedinstellingen te laten overleven in deze digitale 21ste eeuw?

Nog een week te gaan en het eerste THATCamp in Nederland gaat van start. En hoe! We zitten helemaal vol dus met de belangstelling voor humanities and technology hier te lande zit het wel goed.  We hebben een wachtlijst aangelegd. Mail naar info@knhg.nl mocht je toch verhinderd zijn, want dan kunnen we iemand anders een plaats geven.

Hier volgen nog enkele huishoudelijke mededelingen:

#inloop: vanaf 9.00 uur staat de koffie klaar in de koffieruimte van het Huygens ING.

#programma: om 09.30 vindt een plenaire bijeenkomst plaats waarin het definitieve programma wordt samengesteld. Tot de allerlaatste minuut is het mogelijk om een voorstel voor een sessie te doen via de site en mocht er iets opborrelen tijdens de inloop, dan is dit ook nog niet te laat.

#lunch: op de eerste dag van de THATCamp wordt voor een lunch gezorgd, op de tweede dag kan op eigen kosten in de omgeving of in La Place (in het gebouw van de Koninklijke Bibliotheek) geluncht worden.

#voorbereiding: lees alles over digital history in het nieuwste nummer van BMGN – Low Countries Historical Review.

#laptop: een overbodige mededeling voor veel, zo niet alle, campers, maar vergeet niet een laptop mee te nemen.

#Historici.nl: op de eerste dag, dinsdag 14 januari, wordt om 16.00 uur een publieksdebat gehouden over digitale geschiedenis waarna de vernieuwde communitywebsite voor geschiedenisprofessionals Historici.nl wordt gelanceerd, gevolgd door een borrel.

#Twitter: onze Twitter hashtag is #THATCampDH. In de aanloop naar het publieksdebat zullen we de stellingen op Twitter introduceren. Meng je hier alvast in de discussie door de stelling van jouw keuze favoriet te maken.

Wetenschappelijke communicatie en discussie heeft zich meer en meer verplaatst naar het internet. In deze sessie stellen we voor de mogelijkheden te verkennen van opschaling van online communicatie en samenwerking tussen Nederlandse en Vlaamse historici met behulp van de nieuwe digitale community voor geschiedenisprofessionals Historici.nl.

Part of our work as researchers and scholars is to present our work both at conferences and elsewhere. Many of us use powerpoint for this purpose, but there are also other, altneriative presentation softwares. And Prezi is one of them.

In this session, we will try to work hands-on with the on-line Prezi interface to create a simple presentation. This session is particularly intended with people who wish to go beyond the standard slide-based presentation model. Also, if you already know about prezi, but you were put off by its seemingly complicated interface, this might be the right session for you.

‘Bedolven onder bronnen’

Bram Mellink (UvA) en Kees Ribbens (NIOD/EUR)

Sinds enkele jaren vindt grootschalige digitalisering van tekstcorpora plaats. Google Scholar, ebooks en websites zoals Library Generator zorgen voor een snelle en eenvoudige beschikbaarheid van gedigitaliseerde vakliteratuur. In online toegankelijke handschriftcollecties, kranten- en tijdschriftdatabases in binnen- en buitenland is veel materiaal beschikbaar gekomen. Hoewel veel historici in de praktijk dankbaar gebruik maken van de nieuwe mogelijkheden die deze digitalisering biedt, wordt op de diepere implicaties daarvan voor ons vakgebied eigenlijk maar weinig gezamenlijk gereflecteerd. Wat betekent het gegeven dat grote tekstcorpora, meestal full-text doorzoekbaar, beschikbaar worden gesteld? Wat zijn de consequenties voor representativiteit en ‘behapbaarheid’ van onderzoek? Wat zijn de mogelijkheden en beperkingen van digitale onderzoeksmethoden in historisch onderzoek?

Discussies over dit vraagstuk hebben zich vooralsnog voornamelijk gericht op de belofte van big data: geautomatiseerde patroonherkenning door de computer op basis van grote hoeveelheden gedigitaliseerd bronnenmateriaal. Hoewel deze methode bij sterk gestructureerde data (zoals de databases van Twitter, Facebook of Linkedin) mogelijkheden biedt, zijn wij over de toepasbaarheid van deze methode op historisch bronnenmateriaal zoals kranten, tijdschriften of Handelingen der Staten-Generaal aanmerkelijk sceptischer. De informatie in deze bronnen is beduidend minder gestructureerd en veel sterker contextafhankelijk, de structuur van het bronnenmateriaal verschilt per tijdvak en de hoeveelheid gedigitaliseerd materiaal levert an sich al sterke beperkingen op voor grootschalige data-analyse. In plaats daarvan vragen wij aandacht voor de grote mogelijkheden die digitale onderzoeksmethoden bieden op heuristisch terrein: als verkennend instrument zijn zij voor de historicus van zeer grote waarde.

Twee ontwikkelingen zijn in dit verband in het bijzonder van belang: de full text doorzoekbaarheid van bronnen en de invloed van metadata: de categorisering van bronnenmateriaal, bijvoorbeeld door toevoeging van krantentitel, datum, uitgever, enz. De volledige doorzoekbaarheid van bronnen op tekstueel niveau (t.a.v. illustraties zijn de mogelijkheden aanmerkelijk beperkter) biedt historici de mogelijkheid om, op basis van zoektermen, specifieke historische gebeurtenissen te traceren in een breed tekstencorpus. Waar het vroeger veelal noodzakelijk was om ófwel slechts een of enkele krantentitels systematisch te bestuderen of te werken met specifiek peildata, biedt het zoeken met behulp van zoektermen de mogelijkheid om over aanmerkelijk lange perioden te zoeken in meerdere kranten tegelijkertijd. Daar komt bij dat de toevoeging van metadata de mogelijkheid biedt om het bronnenmateriaal op allerlei verschillende manieren te rangschikken, wat een flexibeler omgang met de bronnen betekent. Tegelijkertijd levert het zoeken aan de hand van zoektermen belemmeringen op: het gebruik van zoektermen leidt gemakkelijk tot blikvernauwing, omdat de exacte concepten die worden ingevoerd van grote invloed zijn op het materiaal dat wordt gevonden. Naast grote mogelijkheden biedt digitaal onderzoek daardoor ook duidelijke beperkingen maar kan het evenzeer tot inspirerende reflectie leiden .

In onze beoogde workshop voor het KNHG-THATcamp willen we, op basis van bovenstaande overwegingen, een discussie op gang brengen over de vraag wat historici van digitale zoekmachines en de digitalisering van bronnenmateriaal (zouden moeten) verwachten. Momenteel wordt op zeer veel verschillende niveaus aan digitalisering gewerkt. De Koninklijke Bibliotheek lanceerde vorige maand de bètaversie van de kranten- en tijdschriftenzoekmachine Delpher, NWO financierde in het afgelopen jaar verschillende grootschalige digitaliseringsprojecten, aan de UvA wordt een Digital Humanities Center opgericht en op regionaal en lokaal niveau worden archiefstukken en kranten op steeds grotere schaal gedigitaliseerd en ontsloten. Vaste standaarden voor digitalisering ontbreken echter, waardoor de doorzoekbaarheid van bronnen en de functionaliteit van de diverse zoekmachines sterk verschilt. Daarnaast dringt zich de vraag op aan welke functionaliteit historici zelf behoefte hebben, en in hoeverre dergelijke wensen een plaats kunnen krijgen in de verdere ontwikkeling van software op dit terrein. De workshop wil op dit gebied een eerste aanzet tot discussie leveren.